Sâm bố chính: Công dụng chữa bệnh và bài thuốc quý

Việt Nam là một nước có ¾ diện tích là đồi núi, thế nên số lượng cây thuốc có rất nhiều, vô cùng phong phú và đa dạng. Đây được xem như là món quà quý giá mà thiên nhiên ưu ái đối với đất nước chúng ta. Một trong những vị thuốc quý đối với sức khỏe phải kể đến Sâm bố chính. Vậy công dụng thật sự của loại sâm này là gì? Cách dùng ra sao? Chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc ngay bài viết dưới đây, hãy cùng theo dõi nhé!

Sâm bố chính có phải là nhân sâm?

Chúng ta thường nghe tới nhân sâm là vị thuốc quý ngàn năm, có giá trị dinh dưỡng cao cùng như chữa bệnh vô cùng hiệu quả. Vậy sâm bố chính là gì? Có phải là nhân sâm không? Câu trả lời là có. Đây cũng là một loại nhân sâm quý trong bảng vàng danh sách dược liệu của Đông y, có tên khoa học là Abelmoschus sagittifolius. Những cái tên như thổ hào sâm, sâm khu năm, sâm báo… đều nhằm nói về sâm bố chính.

Loài cây thân thảo sống lâu năm này có chiều cao tầm 50-100cm. Cứ tưởng đây là một dạng cây cứng cáp, nhưng không, trái lại với điều đó, chúng vô cùng yếu ớt. Sống phải bám vào các cây khác để vươn lên. Những chiếc lá của sâm bố chính vô cùng đặc biệt, chúng không dài hay tròn như những loài khác. Mặt lá thường phân ra thành 3 mũi khác nhau, ở mỗi đoạn giao nhau là sự uốn lượn vòng cung, đầu lá nhọn hình mũi tên. Trên bề mặt phủ một lớp lông dày bao phủ. Đây không chỉ là một loại thuốc chữa bệnh mà còn là một loài hoa đẹp. Những bông hoa năm cánh, ánh lên sắc màu hồng vô cùng bắt mắt. Từ những bông hoa này kết tinh thành những chiếc quả trông như trứng gà, có múi. Bộ phận bên dưới lòng đất chính là rễ, nó cũng được xem là củ sâm, hình nhân, màu vàng nhạt hoặc trắng xám.

xem thêm: Sâm cau đỏ ngâm rượu bổ dương

Dựa vào màu sắc của hoa, người ta chia sâm bố chính thành hai loại. Sâm bố chính hoa đỏ và sâm bố chính hoa vàng. Trong sâm bố chính đỏ bao gồm cả đỏ tươi, hồng phấn và đỏ hồng. Cả hai loại đều có cấu tạo, hình dáng như nhau.

Đây vốn là loại sâm mọc hoang trong rừng núi, nhưng vì những công dụng tuyệt vời với sức khỏe mà nó được con người khai thác rất nhiều, dẫn tới nguy cơ cạn kiệt. Thế nên, để duy trì giống sâm quý, người ta tiến hành đem trồng chúng. Hiện nay có nhiều tỉnh có mô hình trồng sâm bố chính thành công như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Phú Yên, Bình Định…

Sâm trồng càng lâu năm củ càng to, giá trị càng lớn. Thông thường với những cây sâm 1 năm tuổi là đã có thể thu hoạch. Thu đông là giai đoạn thích hợp nhất để đào sâm.

Tác dụng của sâm bố chính

Thành phần chính có trong sâm bố chính

Có nhiều nhất trong sâm bố chính là chất nhầy, chiếm khoảng 35 đến 40%. Đây cũng là loại củ có lượng tinh bột rất lớn, hơn 15% trong tổng thành phần dinh dưỡng. Ngoài ra lipid chiếm 3,96%, protid 1,26%, protein 0,23% cùng nhiều axit amin có lợi khác. Chưa kể trong sâm còn có các đơn chất vi lượng như Ca. Mg, Al, Cu,…

Một nghiên cứu còn tìm thấy (R)-de-O-methyl asiodiplodin, Acyl hibiscus B, hibiscone B. Đây được xem là những hoạt chất có khả năng ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.

Công dụng của sâm bố chính với sức khỏe

Là loại sâm có vị ngọt, tính mát, sâm bố chính được Đông y ưu ái lựa chọn làm vị thuốc quan trọng. Cùng với đó là các chất có lợi có trong sâm càng giúp nó giữ vững vị thế của mình hơn. Nó có thể chữa được nhiều bệnh khác nhau, cho nhiều đối tượng khác nhau:

Đối với trẻ em: Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị mắc lao phổi, do suy dinh dưỡng, hệ miễn dịch kém, sống trong môi trường ẩm thấp, hít phải khói thuốc lá… Những đứa trẻ này thường gầy gò, ốm yếu, ho nhiều, ăn uống kém… Trẻ càng nhỏ thì tỷ lệ mắc lao phổi càng cao. Bạn có thể kết hợp sâm bố chính và cam thảo cho trẻ uống mỗi ngày. Các triệu chứng sẽ nhanh chóng thuyên giảm.
Đối với phụ nữ: Các chị em phụ nữ thường xuất hiện tình trạng rối loạn kinh nguyệt, kinh không đều. Có thể do rối loạn nội tiết tố, cơ quan sinh dục bị tổn thương hoặc cũng có thể do tâm lý căng thẳng, stress gây ra. Bạn lấy sâm bố chính, ngải cứu, sung súy đem sắc lấy nước uống. Kiên trì thực hiện trong một tuần tình trạng nhanh chóng được cải thiện.

Chị em phụ nữ sau kỳ kinh nguyệt thường bị thiếu máu, khí huyết ứ động. Thế nên việc bồi bổ khí huyết là điều vô cùng cần thiết. Việc làm này vừa giúp cơ thể nhanh chóng trở về trạng thái cân bằng vừa tăng cường hệ miễn dịch. Dùng sâm, củ mài, đương quy, dĩ nhân tán thành bột nhỏ trộn đều với mật ong. Tạo thành viên nhỏ, vừa uống, cất vào lọ thủy tinh để dùng. Mỗi ngày chỉ nên dùng một viên khoảng 15g.

Đối với nam giới: Đây được xem là vị thuốc quý trong việc tăng cường chức năng sinh lý ở nam giới. Nó giúp tăng cường sinh lực, sinh tinh, bổ khí. Đồng thời cải thiện chất lượng tinh trùng, chữa xuất tinh sớm, ngăn ngừa vô sinh, di tinh rất hiệu quả.

Đối với người mệt mỏi, suy nhược: Với những người có sức khỏe không tốt, mới ốm dậy, chán ăn, mất ngủ thì sâm bố chính sẽ là người bạn điều trị tốt nhất. Kết hợp với những vị thuốc Đông y khác, đem sắc nước uống sẽ nhanh khỏi.

Ngoài ra, sâm bố chính còn giúp chữa trị nhiều bệnh khác như ho, lạnh tay chân, bị động kinh, mất ngủ…

Cách sơ chế sâm bố chính

Có thể dùng sâm ở cả dạng tươi và dạng khô, tuy nhiên để bảo quản được lâu người ta chọn phương pháp làm khô. Trước đi đưa sâm vào sử dụng chúng ta cần làm sạch chúng. Dùng bàn chải hoặc vòi nước lực mạnh tác động lên sâm, loại bỏ đất cát, chất bẩn. Sau đó đem ngâm với nước vo gạo, việc làm này không chỉ giúp cho sâm sạch mà củ sâm trông trắng trẻo hơn. Ngâm khoảng một đêm, lấy ra, lại bằng nước sạch rồi để ráo.

Nếu dùng sâm tươi thì như vậy là bạn đã có thể đưa vào sử dụng ngay. Đối với sâm khô thì sau khi làm sạch thái mỏng hoặc để nguyên củ phơi nắng. Cho vào bao bì để bảo quản. Để sâm nơi khô ráo, tránh ẩm mốc.

Cách ngâm rượu sâm bố chính

Có nhiều cách dùng cho sâm bố chính, như sắc thuốc, ngâm mật ong, hầm gà… Tuy nhiên, ngâm rượu là cách dùng phổ biến nhất. Đây là bài thuốc khá đơn giản nhưng không phải ai cũng biết cách thực hiện. Đừng để củ sâm quý trên tay bạn trở nên lãng phí nhé. Sau đây là cách ngâm rượu sâm khô và sâm tươi.

Sâm bố chính tươi ngâm rượu

Thật tuyệt nếu bạn có thể sở hữu cho mình những củ sâm tươi, bởi loại sâm này còn nguyên giá trị dinh dưỡng. Chuẩn bị thêm rượu nếp hoặc rượu gạo tẻ, nấu theo phương thức cổ truyền. Đối với bình đựng rượu nên chọn loại bình thủy tinh, sành hoặc sứ, không nhiễm chì. Tuyệt đối không dùng bình nhựa, bình có vòi nhựa. Chọn bình có kích thước phù hợp với lượng sâm cần ngâm, tránh nhồi nhét, o ép, gây mất thẩm mỹ cho bình cũng như có thể làm bình bị vỡ. Ngâm với tỷ lệ 1/10 tức 1kg sâm thì 10 lít rượu.

Tiến hành ngâm như sau:

Sâm sau khi được sơ chế sạch cho vào bình. Xếp sâm theo phương thẳng đứng từ trên xuống, phần nhỏ xuống dưới, phần to ở trên.
Đổ rượu từ từ vào cho tới khi ngập hết các củ sâm, nên để một khoảng không nhỏ, không đổ đầy bình
Đậy kín nắp, sau 2 đến 3 tháng là sử dụng được. Uống 1 đến 2 chén nhỏ sau bựa ăn giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện chức năng sinh lý hiệu quả.
Có thể kết hợp ngâm với một ít thân và lá sẽ giúp sâm trông bắt mắt và ngon hơn
Một điều cần nhớ kỹ khi ngâm sâm này là làm sạch nhớt bên ngoài của sâm (ngâm nước vo gạo). Vì nếu không chất này có thể làm thối rửa sâm trong quá trình ngâm

Xem thêm: Nấm ngọc cẩu ngâm rượu chữa yếu sinh lý

Sâm bố chính khô ngâm rượu

Đối với sâm khô bạn cũng có thể ngâm nguyên củ, nhưng lời khuyên là nên thái lát để ngâm. Cách ngâm cũng tương tự như sâm bố chính tươi. Tuy nhiên thời gian sử dụng loại sâm này có phần lâu hơn. Tầm 3 đến 4 tháng mới có thể sử dụng.

Hy vọng bài viết của chúng tôi đã cung cấp những thông tin hữu ích về loại sâm bố chính cho bạn. Chúc bạn nhiều sức khỏe, sử dụng sâm hiệu quả nhé!